Tundra kuğuları

Mary Oliver 2019’da vefat eden Amerikalı bir şair. Onu ilk kez Evidence isimli kitabında yer alan Mysteries, Yes şiiri ile tanımış ve orada okuduğum iki satır kendisini sevmeme vesile olmuştu. Ama neden o iki satır? Bunun sebebi de şiirin ismi gibi bir gizem, evet. Zaten insan hiçbir zaman neyi neden sevdiğini açıklamaya muktedir olamaz, açıkladığını sansa bile. Şöyle diyordu Oliver, daha doğrusu şöyle çevirdim:

Nehirler ve kayalar nasıl daima yerçekimi ile uyum içerisinde,

Biz insanlar yükselmeyi hayal edip dururken.[1]

Oliver’in hiçbir kitabı Türkçeye çevrilmedi. Bu ise yalnızca noksanlık bizim için. Şimdi buraya, bloga koyduğum şiir ise Felicity kitabından. Eminim ki bir gün birisi—benden daha kabiliyetli ve engin ruhlu birisi— sevgili Oliver’ı Türk okuyucuya tanıtacaktır. O vakte kadar, 2020 senesinde çevirip sosyal medya hesabımda paylaştığım bu şiiri orijinali ile buraya da bırakıyorum; şair, edebiyatçı ve çevirmen olmadığımı not düşerek:

 

Tundra Kuğuları

Başını eğer misin dua ederken veya yukarı çevirir misin
     o mavi boşluğa doğru?
Seçimini yap, dört bir yanda uçuşur yakarışlar.
Ve endişelenme hangi dili kullandığına dair,
Hiç şüphe yok ki Tanrı anlar hepsini.
Hatta kuzeye uçarken kuğular ve onca gürültü çıkarırken,
Eminim ki Tanrı dinliyor onları
     ve anlıyor.
Rumi dedi ki, ruh kanıtlanamaz.
Ama baharın dönüşü ve
onun kalbimizde yeşillikler açtırması yeterince iyi bir ipucu değil mi?
Evet, biliyorum, Tanrı’nın sessizliği bozulamaz, ama bu
     bir sorun mudur gerçekten?
Binlerce ses var ne de olsa.
Ve daha da ötesi, hiç hayal etmiyor musun (yalnızca öneririm bunu)
kuğuların da bizim kadar bilgi sahibi olduğunu
     tüm bu olan biten hakkında?
O halde dinle ve seyret onları, uçarken ki şarkılarını.
Ve al ne alabiliyorsan.[2]

 

Whistling Swans

Do you bow your head when you pray or do you look
      up into that blue space?

Take your choice, prayers fly from all directions.

And don’t worry about what language you use,

God no doubt understands them all.

Even when the swans are flying north and making

such a ruckus of noise, God is surely listening

     and understanding.

Rumi said, There is no proof of the soul.

But isn’t the return of spring and how it

springs up in our hearts a pretty good hint?

Yes, I know, God’s silence never breaks, but is

     that really a problem?

There are thousands of voices, after all.

And furthermore, don’t you imagine (I just suggest it)

that the swans know about as much as we do about

     the whole business?

So listen to them and watch them, singing as they fly.

Take from it what you can.

Mary Oliver, 29 yaşında (1964). Şair 83 yaşında vefat etti.

---

[1] Oliver, M. (2010). Evidence. Beacon Press.

[2] Oliver, M. (2016). Felicity. Penguin Press.